Źródłami finansowania ubezpieczenia społecznego – poza składką ubezpieczeniową – są, jak już wspomniano, dotacje i subwencje z budżetu państwowego oraz z budżetów lokalnych. Mogą one mieć charakter celowych, przybierających nawet niekiedy postać opłacania składki ubezpieczeniowej za pewne kategorie ludności, lub też przeznacza się je na pokrycie kosztów administracyjnych funkcjonowania instytucji (zakładów) ubezpieczenia społecznego albo na inne ściśle określone cele. Ponadto występują dotacje 1 subwencje o charakterze ogólnym, mające na celu zapewnienie równowagi finansowej funduszom ubezpieczeniowym. Związane jest to z powszechnym współcześnie w ubezpieczeniu społecznym odejściem od metod kapitalizacji składki jako sposobu gromadzenia funduszów ubezpieczeniowych na rzecz systemów partycypacji. Upowszechnienie się systemu partycypacji jako sposobu gromadzenia funduszów ubezpieczenia społecznego uwidacznia jeszcze bardziej zacieranie się różnic pomiędzy składką w ubezpieczeniu społecznym a podatkiem. Określenie zasad, na jakich budżet państwowy i budżety lokalne partycypują w ubezpieczeniu społecznym, nie jest zagadnieniem prostym. W różnych krajach funkcjonują rozmaite rozwiązania w tym zakresie. Stosunkowo najprostszym rozwiązaniem jest coroczne równoważenie funduszów instytucji (zakładu) ubezpieczenia społecznego w formie uznaniowo przyznawanych dotacji (subwencji) budżetowych. Przyjęcie tego rozwiązania oznacza równocześnie, że organ przyznający dotację decyduje o poziomie świadczeń ubezpieczenia społecznego. Odrębne rozwiązania polegają na wprowadzaniu sformalizowanych zasad partycypacji budżetu państwowego i budżetów lokalnych w ubezpieczeniu społecznym. Wysokość dotacji budżetowej jest określana z góry, w określonej proporcji: do sumy składek ubezpieczeniowych, do sumy wpłacanych świadczeń ubezpieczeniowych albo do sumy tylko niektórych (np. zasiłków rodzinnych, zasiłków dla bezrobotnych) świadczeń ubezpieczenia społecznego.
