Podstawą opodatkowania VAT jest obrót, którym jest kwota należna z tytułu sprzedaży towarów lub usług zmniejszona o kwotę podatku. Podatek oblicza się od wartości sprzedaży netto, a następnie do niej dodaje, by określić wartość sprzedaży brutto (kwotę należną). Wartość brutto stanowi pełną kwotę, którą odbiorcy towarów lub usług będą zobowiązani zapłacić sprzedawcy. Obrotem jest zarówno należność faktycznie zainkasowana, jak i przypadająca. W przypadku pewnych rodzajów czynności, jak np. maklerskie, agencyjne czy zlecenia, podstawę opodatkowania stanowią: ⦁ dla zleceniodawcy lub komitenta – kwota należna z tytułu sprzedaży lub umowy komisu, zmniejszona o kwotę podatku, ⦁ dla zleceniobiorcy, agenta i komisanta – kwota prowizji lub innych wynagrodzeń za wykonanie usługi, zmniejszona o kwotę podatku. Ponadto podatnikowi przysługuje prawo obniżenia obrotu o: ⦁ kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, upustów, uznanych reklamacji i skont), ⦁ wartość zwróconych towarów oraz zwróconych zadatków uprzednio opodatkowanych (których wysokość wynosiła co najmniej 50% ceny), ⦁ wartość zwróconych kwot należnych w rozumieniu przepisów o cenach, ⦁ kwot wynikających z dokonanych korekt rachunków. Zasadnicza stawka podatkowa wynosi 22%. Ponadto stosuje się stawki 7% i 0%. Ta ostania jest stosowana wobec eksportu towarów i usług, które są opodatkowane w kraju ich przeznaczenia. Ustawa o VAT określa te rodzaje towarów, od których podatek wynosi 7%. Należą tu m.in.: towary związane z gospodarką rolną i leśną, ochroną zdrowia, niektóre towary spożywcze i towary dla dzieci, wydawnictwa, instrumenty muzyczne oraz niektóre usługi transportowe, telekomunikacyjne i turystyczne. Okresowo może być stosowana stawka 7% wobec innych rodzajów towarów lub usług (jak np. paliw, nośników energii czy usług budowlanych). Przy obliczaniu podatku istotne jest rozróżnienie podatku należnego od naliczonego. Podatek należny stanowi kwota wynikająca z pomnożenia wartości obrotu przez odpowiednią stawkę podatkową. Podatnik może dokonać potrącenia podatku obliczonego przy zakupie towarów i usług od podatku należnego. Podatek naliczony jest zawarty w cenie nabywanych przez podatnika towarów i usług. Zwrot różnicy (nadwyżki podatku naliczonego nad podatkiem należnym) nastąpi wówczas, gdy całość lub część sprzedaży jest opodatkowana odpowiednią stawką podatkową. Na tym przykładzie można też zaobserwować przerzucalność VAT. Obciąża on ostatecznego nabywcę towarów lub usług.
