Oplata skarbowa jest de facto klasycznym podatkiem. W 1999 roku jej przedmiotem są: 1) w postępowaniu indywidualnym z zakresu administracji państwowej (także samorządowej): a) podania, żądania, odwołania, zażalenia i załączniki do nich, b) czynności urzędowe podejmowane na podstawie zgłoszenia na wniosek zainteresowanego, c) zaświadczenia wydawane na wniosek zainteresowanego, d) zezwolenia wydawane na wniosek zainteresowanego; 2) opłata skarbowa obejmuje następujące czynności cywilnoprawne: a) umowę sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, b) umowę dzierżawy i poddzierżawy oraz najmu i podnajmu, c) umowę komisu d) umowę pożyczki, e) umowę spółki, f) umowę poręczenia, g) umowę darowizny, h) umowę dożywocia oraz odpłatnego ustanowienia renty, i) umowę o dział spadku oraz o zniesienie współwłasności, j) umowy majątkowe małżeńskie, k) ustanowienie hipoteki oraz odpłatnego użytkowania; 3) opłata skarbowa obejmuje następujące dokumenty: a) stwierdzające ustanowienie pełnomocnika oraz ich odpisy, b) weksle, c) dokumenty przewozowe; 4) opłata skarbowa „zatwierdza” orzeczenie sądów, w tym również polubowne rozwiązania spraw, oraz ugody zawarte przed tymi sądami. Podmiotami, na których ciąży obowiązek opłaty skarbowej, są osoby fizyczne, osoby Prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. Stawki w opłacie skarbowej są w zależności od przedmiotu opodatkowania, procentowe lub kwotowe i nie mogą przekroczyć wysokości ustawowej. Podstawa obliczenia opłaty skarbowej jest uzależniona również od przedmiotu oponowania. Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnej podlegającej opłacie skarbowej określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowej w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gruntu z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczenia przyjętych przez nabywcę długów i ciężarów. Jeżeli strony czynności cywilnoprawnej nie określą wartości przedmiotu tej czynności lub wartość określona przez strony nie odpowiada, według oceny organu podatkowego, jej wartości rynkowej, organ wzywa strony do określenia wartości, jej podwyższenia lub obniżenia w terminie nie krótszym niż 14 dni, podając jednocześnie wartość rynkową według własnej oceny. Jeżeli wartość nie zostanie przez podatnika określona lub nie odpowiada wartości podatkowej, organ podatkowy dokonuje jej ustalenia we własnym zakresie z uwzględnieniem opinii biegłych. Jeżeli natomiast wartość ustalona w powyższy sposób przekroczy np. o 33% wartość podaną przez strony, koszty opinii i biegłych ponoszą solidarnie strony czynności cywilnoprawnej. Zwalnia się od opłaty skarbowej, pod warunkiem wzajemności, państwa obce, ich przedstawicielstwa dyplomatyczne i urzędy konsularne oraz międzynarodowe organizacje i instytucje, korzystające z przywilejów i immunitetów. W określonych przepisami okolicznościach z opłaty skarbowej zwolnione są również jednostki budżetowe, a minister finansów, w drodze rozporządzenia, może całkowicie lub częściowo zwolnić od niej niektóre przedmioty lub osoby i jednostki jej podlegające. Do obliczania i pobierania opłaty skarbowej oraz do wpłacania jej na rachunek właściwego urzędu skarbowego obowiązani są jako płatnicy: ⦁ notariusze (od dokonywanych przed nimi czynności cywilnoprawnych, ustanawiania hipoteki oraz sporządzanych przez nich dokumentów); ⦁ przewoźnicy (od dokumentów przewozowych); ⦁ nabywcy rzeczy (od umów sprzedaży, jeżeli nabywca kupuje te rzeczy do przerobu lub odsprzedaży); ⦁ komisanci (od umów komisu); ⦁ sekretarze sądowi (od orzeczeń sądów). Minister finansów w drodze zarządzenia określił sposób pobierania umieszczania i zwrotu opłaty skarbowej oraz sposobu prowadzenia rejestru tej opłaty (Monitor Polski nr 25, poz. 193 z późniejszymi zmianami). Dnia 9 grudnia 1994 roku minister finansów wydał także rozporządzenie w sprawie opłaty skarbowej (DzU nr 136, poz. 705 z późniejszymi zmianami), w którym uregulowane są szczegółowe kwestie związane z poborem opłaty skarbowej.