Zwrotka z wiersza Zaleskiego, jak i cała etyczno-historiozoficzna aura poświęcenia, iluminacji duchowej, przejrzenia i przeanielenia zajmuje doniosłe miejsce w opowiadaniu Iwaszkiewicza pt. Zarudzie. Ale nie jedynie z tego powodu postanowiłam zacytować i omówić i to nie tylko wiersz Za­leskiego, lecz i Faleńskiego. Kierowało mną przeświadczenie, które od razu wyłożę — że powstanie, a zwłaszcza powstanie styczniowe tworzy jeden z najważniejszych ośrodków tema­tycznych prozy Iwaszkiewicza. Temat ten bywa niejednokrot­nie głęboko ukryty, ale promieniowanie jego odczuwa się stale przede wszystkim w warstwie historiozoficznej utworów auto­ra Ileydenreicha. Przy czym jego ujęcie odznacza się wewnętrz­ną antynomicznością — waha się właśnie między dwiema to­nacjami: Zaleskiego i Faleńskiego, uwznioślającą o prowenien­cji mesjanistycznej i kontrastującą z nią tonacją ironii tragicz­nej.